సారస ఖైనీ
( 04-10-1986 , హన్మకొండలో పండిట్ ట్రైనింగ్ అవుతున్నప్పుడు మిత్రుడు నడిమింటి చింతామణి గణపతి శాస్త్రి ప్రోద్బలంతో వ్రాసిన ఖండిక ఇది )
1. కైతలు జెప్పంగా మది
నోతలపు గలిగెను సేవనోపరి ఖైనీ
తైతకతై తికమకలై
వ్రాతకు పూనంగ నేను వ్రాక్కువ్వంగా||
2. ఖైనీ నామంబు నిలను
కానల పండించు నాకు కమ్మదనంబుల్
చీనా పుగాకు వోలెన్
తానిల సాక్షాత్కరించు తదుపరి గూర్పన్||
3. న్నముతో కలగలిపియు
భిన్న విభిన్నము జరచగ పిసుకుచునూదన్
భిన్నములై పొడియాకులు
చిన్నవి పెదవులకు క్రింద చేర్పన్ దగుమా ||
4. తత్తరి చిత్తము చిత్తై
బిత్తర బోవంగ జేయు భీరుల మనముల్
చిత్తడి ధార సుధారస
మొత్తమ్ములు ఝల్ నిషాల పోడిమి ఘాటై ||
5. ఆ రసము మ్రింగి నాకిక
నీరసముల్ దొలుగు, రజనీకర కరుణల్
దారసిలంగా దగురా
సారస రసదానుసార సారామౄతముల్||
6. సానీదపమగరిస, తా
ఖైనీ యొప్పారుచుండు కామిత గతిలో
సానీరిగమపదపసా
తానే ఫూల్ ఫూల్ యనంగ తంబాకనగా ||
7. దమ్ము లైపోవు సిగరెట్టు దాను యెంత
కంపు కొట్టెడి చుట్ట బింకాలు యెంత
నోట కల్లీల ఖారాల నోము లెంత
ఉమ్మి మ్రింగిన ఖైనీల ఊహలందు ||
8. అప్పజెప్పచ్చు పద్యముల్ ఆశువుగను
కల్పనల్ జేయదగునహో కావ్య సరిణి
అధర మధుర సుధారసాభ్యుదయ రుచుల
చప్పరించిన ఖైనీని చెప్పదలచి ||
9. పడి పడి నవ్వుదు రకటా
తడిసుడి తెలియక నడుగచు తంబాకేనా
మడి గట్టు కొన్న మనుజులు
కడువడి గుడిచిన తెలియును ఖైనీ మహిమల్ ||
10. కన్నము బడిపోవు పెదవుల
న్నన్నా కుడువంగ రాదె ఆహారములన్
సున్నము కొరికిన దవడలు
నన్నీ స్థితిలోకి దెచ్చె నానాటికి తాన్||
11. తెచ్చెను కేన్సరు లిప్సుకు
హెచ్చెను బాధలవి నోరు ఏహ్యం బై, నా
కొచ్చిన దుస్థితి కనివిని
ముచ్చట పడబోకుమోయి మూర్ఖుని పగిదిన్ ||
( 04-10-1986 , హన్మకొండలో పండిట్ ట్రైనింగ్ అవుతున్నప్పుడు మిత్రుడు నడిమింటి చింతామణి గణపతి శాస్త్రి ప్రోద్బలంతో వ్రాసిన ఖండిక ఇది )
1. కైతలు జెప్పంగా మది
నోతలపు గలిగెను సేవనోపరి ఖైనీ
తైతకతై తికమకలై
వ్రాతకు పూనంగ నేను వ్రాక్కువ్వంగా||
2. ఖైనీ నామంబు నిలను
కానల పండించు నాకు కమ్మదనంబుల్
చీనా పుగాకు వోలెన్
తానిల సాక్షాత్కరించు తదుపరి గూర్పన్||
3. న్నముతో కలగలిపియు
భిన్న విభిన్నము జరచగ పిసుకుచునూదన్
భిన్నములై పొడియాకులు
చిన్నవి పెదవులకు క్రింద చేర్పన్ దగుమా ||
4. తత్తరి చిత్తము చిత్తై
బిత్తర బోవంగ జేయు భీరుల మనముల్
చిత్తడి ధార సుధారస
మొత్తమ్ములు ఝల్ నిషాల పోడిమి ఘాటై ||
5. ఆ రసము మ్రింగి నాకిక
నీరసముల్ దొలుగు, రజనీకర కరుణల్
దారసిలంగా దగురా
సారస రసదానుసార సారామౄతముల్||
6. సానీదపమగరిస, తా
ఖైనీ యొప్పారుచుండు కామిత గతిలో
సానీరిగమపదపసా
తానే ఫూల్ ఫూల్ యనంగ తంబాకనగా ||
7. దమ్ము లైపోవు సిగరెట్టు దాను యెంత
కంపు కొట్టెడి చుట్ట బింకాలు యెంత
నోట కల్లీల ఖారాల నోము లెంత
ఉమ్మి మ్రింగిన ఖైనీల ఊహలందు ||
8. అప్పజెప్పచ్చు పద్యముల్ ఆశువుగను
కల్పనల్ జేయదగునహో కావ్య సరిణి
అధర మధుర సుధారసాభ్యుదయ రుచుల
చప్పరించిన ఖైనీని చెప్పదలచి ||
9. పడి పడి నవ్వుదు రకటా
తడిసుడి తెలియక నడుగచు తంబాకేనా
మడి గట్టు కొన్న మనుజులు
కడువడి గుడిచిన తెలియును ఖైనీ మహిమల్ ||
10. కన్నము బడిపోవు పెదవుల
న్నన్నా కుడువంగ రాదె ఆహారములన్
సున్నము కొరికిన దవడలు
నన్నీ స్థితిలోకి దెచ్చె నానాటికి తాన్||
11. తెచ్చెను కేన్సరు లిప్సుకు
హెచ్చెను బాధలవి నోరు ఏహ్యం బై, నా
కొచ్చిన దుస్థితి కనివిని
ముచ్చట పడబోకుమోయి మూర్ఖుని పగిదిన్ ||